W cyklu Eko Opole będziemy pokazywać jak działa miasto w kwestii ekologii. Na początek rozmowa z Patrykiem Stasiakiem, prezesem Zakładu Komunalnego, o tym, co dzieje się z odpadami komunalnymi wytwarzanymi przez mieszkańców Opola, gdzie są składowane i przetwarzane, ale przede wszystkim o tym, jak powstaje z nich eko prąd.

Jak to jest z tą nomenklaturą odnośnie wysypiska śmieci, odpadów?

Patryk Stasiak: Fachowo mówimy „składowisko odpadów”. To jest instalacja, który musi spełniać szereg wymogów, aby mogła funkcjonować prawidłowo i stanowi jeden z elementów CZO

Przyjrzymy się kilku wybranym instalacjom, które zlokalizowane są w Centrum Zagospodarowania Odpadów.

Znajdują się tu m.in.: instalacja mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów zmieszanych – z czarnego pojemnika, kompostownia odpadów zielonych z brązowego pojemnika, urządzenia do przetwarzania materiałów wielkogabarytowych oraz odpadów budowlanych.

Mówimy o bardzo dużej przestrzeni.

Nie jest totylko składowisko odpadów samo w sobie. Odpady to są rzeczy niepotrzebne mieszkańcom, my je nie tylko składujemy, ale przede wszystkim staramy się je przetwarzać.

Znajdujemy się na terenie Stacji biogazowej. Co to jest i jakie ma znaczenie to miejsce oraz jak uzyskuje się biogaz? Ile korzyści płynie z tego dla miasta?

Z odpadów zmieszanych staramy się odzyskać to jeszcze jest do odzyskania, czyli biogaz. Powstaje on z odpadów starszych (nieprzetworzonych), które mają potencjał biogazowy.

Skąd ten biogaz? Czy to relikt przeszłości dawnych lat?

Tak, to jest efekt tego, że kiedyś nie wymagano przetwarzania. Składało się odpady wprost do niecki. I to z nich powstaje biogaz, który pozyskujemy ze studni biogazowych. Mamy ich tutaj ponad 100. Zainwestowaliśmy w tę instalację w ostatnim roku ponad milion złotych. O te instalacje trzeba dbać, bo ilość pozyskiwanego biogazu jest na tyle duża, że wytwarzamy całkiem sporo energii.

Sam biogaz: straty i korzyści. Jaki ma on wpływ na środowisko? Ile możemy też odzyskać tej „dobrej energii”?

Ma on ogromny wpływ na środowisko dlatego, że składa się przede wszystkim z dwóch gazów, tj. metanu oraz dwutlenku węgla. Gazów, które mają potencjał cieplarniany, szczególnie ten metan – dwudziestokrotnie większy niż CO₂. Jak wiemy, wzrastająca ilość dwutlenku węgla w atmosferze ma wpływ na ocieplenie tj. efekt cieplarniany. My spalając w agregacie kogeneracyjnym odsiarczony biogaz pozyskany ze składowiska po prostu neutralizujemy ten metan, który normalnie by się ulotnił do atmosfery. W agregacie zachodzi reakcja spalania i emitowana jest jedynie para wodna i dwutlenek węgla. Środowisko jest bezpieczne, gdyż przyroda potrafi sobie poradzić doskonale z dwutlenkiem węgla. I mamy z tego energię cieplną i elektryczną.

Ile tej energii można wytworzyć z biogazu pozyskanego ze składowiska odpadów w Opolu? Czy jako pojedynczy mieszkaniec mógłbym z tego skorzystać?

Na pewno część energii wykorzystywanej przez opolan pochodzi właśnie z tego miejsca, gdyż wyprodukowana energia cieplna i elektryczna jest wykorzystywana na potrzeby naszego Centrum Zagospodarowania Odpadów, tak około 15 procent, zmniejszając w istotny sposób  koszty przetwarzania odpadów, a reszta jest sprzedawana do sieci energetycznej z której czerpią energię elektryczną m.in. mieszkańcy Opola.

A gdyby tak to przełożyć na liczbę mieszkańców?

Gdyby to przełożyć na gospodarstwa domowe od 2011 roku, ponieważ od tamtego czasu funkcjonuje ta instalacja, ilość energii wytworzona tutaj starczyłaby na rok czasu dla jednej trzeciej mieszkańców Opola.

To sporo.

To jest około osiem tysięcy gospodarstw domowych.

Mówiliśmy o tym, co to jest za system oraz jak działa. To teraz szczegółowo się przyjrzyjmy, jak ten proces funkcjonuje. Od czego to się zaczyna? Widać dużą liczbę studni i obiektów kontenerowych.

To co widzimy to są górne części studni odgazowujących, wydrążonych w odpadach, skąd pozyskujemy biogaz. Nasza instalacja odgazowująca jest instalacją aktywną, tzn. do transportu biogazu jest wykorzystywane podciśnienie wytwarzane przez ssawo-dmuchawę. Gaz z poszczególnych studni, szczelnymi rurociągami, które wyglądają tak samo jak w miejskich instalacjach gazowych, jest transportowany do kontenerów połączeniowych, w których mamy możliwość analizy i  precyzyjnego dozowania go do kolektorów przesyłowych, tak, by w efekcie powstała mieszanka nadająca się – po usunięciu wilgoci i oczyszczeniu w odsiarczalniku – do energetycznego wykorzystania w agregacie kogeneracyjnym. Nasz agregat służy do wysokosprawnego jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła o mocy przekraczającej 0,5 MW. Warto tutaj też wspomnieć, że to wszystko jest energią odnawialną.

Konstrukcja jest ogromna i robi wrażenie. Posiada ona też element, który wygląda jak rura wydechowa…

Tak, cała instalacja odgazowania zbudowana jest na ok. 18 hektarach składowiska odpadów i obejmuje 3 kontenery połączeniowe, kontener ssawo-dmuchawy, kontener jednostki kogeneracyjnej, rozdzielnię energii elektrycznej, stację transformatorową średniego napięcia, węzeł cieplny oraz sieć rurociągów ciepłowniczych doprowadzających ciepło do poszczególnych budynków.

Ten element na dachu kontenera rzeczywiście jest rurą wydechową. Ponieważ jest to najczystsza forma spalania w procesie sterowanym elektronicznie, jak można zaobserwować, chociaż agregat w tej chwili pracuje, z komina nie widać żadnego dymu.

Bardzo ważne jest też  pomieszczenie, gdzie znajdują się urządzenia, w których możemy dojrzeć wszystkie parametry pracy agregatu.

W tej chwili pracuje on z mocą 400 kW. Warto dodać, że agregat musi pracować w idealnej synchronizacji z krajową siecią energetyczną. Jego znamionowa prędkość obrotowa to jest 1500 obr./min a napięcie międzyfazowe wytwarzanej energii elektrycznej 400V. Temperatura czynnika grzewczego dostarczanego do sieci cieplnej wynosi ponad 80^oC.  

Warto też się spytać o bezpieczeństwo oraz odczucie środowiskowe. Coraz częściej zwraca się uwagę na stan naszego otoczenia.

Ta inwestycja, która została poczyniona na przełomie roku miała na celu jeszcze sprawniejsze odzyskiwanie biogazu, a tym samym ograniczenie niekontrolowanej emisji gazu wysypiskowego do atmosfery i ta poprawa z pewnością jest  już odczuwalna dla lokalnych mieszkańców. Obecne agregat pochłania tak dużą ilość biogazu, że możliwa jest ciągła jego praca z mocą 400 kilowatów. To już powinno być odczuwalne i poprawić komfort mieszkańców, min. przez wyeliminowanie siarkowodoru, który się w tym biogazie znajduje. Jeżeli chodzi o bezpieczeństwo, wszystkie kontenery posiadają system detekcji metanu i pożaru, a dodatkowo kontener jednostki kogeneracyjnej jest wyposażony w system automatycznego gaszenia pożaru. Trzeba dbać o warunki bezpieczeństwa, ponieważ te urządzenia działają już 10 lat i wymagają stałej konserwacji.

Takie inwestycje są konieczne, bo inwestujemy w to co najważniejsze – w środowisko. Odzyskujemy także energię z odpadów, z których wydawałoby się … niczego wycisnąć się już nie da.