Zakład Komunalny Sp. z o.o. w Opolu zarządza Centrum Zagospodarowania Odpadów (CZO), spełniającym wymogi Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska. Centrum od lat pozostaje w rozbudowie, dzięki czemu jest nowoczesnym obiektem, mogącym zagospodarować odpady z regionu, w zakresie zgodnym z posiadanym przez Spółkę Pozwoleniem Zintegrowanym.

W kolejnych latach planuje się tu utworzenie Centrum Zielonej Transformacji, w tym: instalacji do termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii, instalacji do przetwarzania odpadów zmieszanych, hermetycznej kompostowni, instalacji do przetwarzania odpadów budowlanych i wielkogabarytowych.

Zakład Komunalny Sp. z o.o. obsługuje głównie Miasto Opole oraz gminy sąsiednie. Instalacje Spółki  stanowią również tzw. instalacje zastępcze dla innych instalacji województwa opolskiego.

W CZO przetwarzane i unieszkodliwiane są odpady pochodzące z selektywnej zbiórki, w tym m.in.: bioodpady, odpady wielkogabarytowe, tworzywa sztuczne oraz gruz i odpady budowlane. Całość terenu CZO jest monitorowana pod względem bezpiecznego korzystania ze środowiska, a Zakład Komunalny Sp. z o.o. w Opolu ma wdrożony Zintegrowany System Zarzadzania, na który składają się system zarzadzania jakością, system zarządzania środowiskiem oraz system zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w zakresie gospodarki odpadowej.

Centrum Zagospodarowania Odpadów świadczy usługi w zakresie zagospodarowania i odzysku odpadów: wielkogabarytowych, wysegregowanych odpadów ulegających biodegradacji, odpadów komunalnych po mechanicznej obróbce, odpadów pobudowlanych oraz pochodzących z wykopów i rozbiórek, a także odpadów tworzyw sztucznych.

Na Centrum Przetwarzania Odpadów składają się następujące instalacje:

KOMPOSTOWNIA PRYZMOWA

Funkcjonująca od 2008 roku kompostownia typu pryzmowego ma wydajność 16 000 ton rocznie. Głównym celem tej instalacji jest wytwarzanie z odpadów zielonych produktu o właściwościach nawozowych lub produkcja środka wspomagającego uprawę roślin.

Przetwarzane i stabilizowane tlenowo są na niej odpady biodegradowalne, pochodzące z terenów zielonych, m.in. liście, trawy, gałęzie, krzaki, gałęzie i drewno czyste chemicznie oraz odpady kuchenne ulegające biodegradacji.

Przed ułożeniem odpadów w pryzmę, na której zachodzi proces tlenowego rozkładu, odpady są wstępnie oczyszczane i rozdrabniane mechanicznie. Podczas procesu są napowietrzane poprzez przerzucanie ładowarkami oraz w miarę potrzeb - nawadniane. Proces trwa około sześć tygodni, po czym odpady są przesiewane i kierowane na plac dojrzewania.

Bilansowo proces kompostowania zmniejsza masę składowanych odpadów o ponad 70%. Po zakończonym procesie kompostowania odpadów zielonych, powstały kompost (po spełnieniu wymagań jakościowych i uzyskania atestu) zostaje przekazany do sprzedaży. Zakład Komunalny Sp. z o.o. posiada decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nr G-715/17 z 22 listopada 2017 r. dopuszczającą  wprowadzanie przez Spółkę do obrotu organicznego środka poprawiającego właściwości gleby pn. „Organika”.

LINIA KRUSZENIA GRUZU BUDOWLANEGO

W skład instalacji do przeróbki gruzu i odzysku surowców mineralnych wchodzi linia do sortowania odpadów budowlanych wraz z kruszarkami. Linia eksploatowana jest jako urządzenie stacjonarne, a dodatkowym stałym elementem są żelbetowe zasieki na kruszywo frakcjonowane oraz plac magazynowy kontenerów wraz z drogami technologicznymi. Celem maksymalnego ograniczenia pylenia podczas procesu kruszenia, zastosowano zraszanie poprzez dysze zainstalowane w komorze wirnika. Do obsługi wykorzystywane są: ładowarki, koparko–ładowarki, kruszarki. Wydajność instalacji szacuje się na około 30 tysięcy ton rocznie.

INSTALACJA ROZDRABNIANIA ODPADÓW WIELKOGABARYTOWYCH

Odpady wielkogabarytowe przeznaczone do odzysku są wstępnie demontowane przez pracowników Zakładu Komunalnego Sp. z o.o. przy użyciu narzędzi ręcznych, a następnie są poddawane rozdrobnieniu.

Na etapie ręcznej selekcji, z odpadów gabarytowych wybierane są: drewno, złom, karton i plastik. Odpady z drewna są kierowane do rozdrobnienia i w postaci kruszonej trafiają do recyklingu w celu produkcji płyt meblowych i blatów kuchennych przez firmy zewnętrzne.

Rozdrabniacz jest urządzeniem mobilnym na podwoziu kołowym z zamontowanym urządzeniem rozdrabniającym, które stanowi zespół dwóch segmentowych gilotyn obrotowych. Urządzenie jest wyposażone w separator magnetyczny umożliwiający oddzielenie elementów metalowych.

Na placu, gdzie rozdrabniane są odpady wielkogabarytowe, znajdują się również kontenery oraz boksy służące do magazynowania wytwarzanych na instalacji odpadów. Wydajność instalacji do rozdrabniania wynosi 8 000 Mg/rok.

Wybrane odpady metali żelaznych i nieżelaznych oraz te odseparowane na instalacji, trafiają do firm zajmujących się recyklingiem tego typu odpadów.

Wysegregowane odpady kartonu i tworzyw sztucznych również są odpowiednio przygotowywane- belowane, rozdrabniane, a następnie są przekazywane na instalacje zajmujące się recyklingiem tych surowców.

MAGAZYN MATERIAŁÓW NIEBEZPIECZNYCH (MON)

Wysegregowane odpady niebezpieczne ze zdarzeń losowych lub podrzucone przez nieznanych sprawców, przed przekazaniem do unieszkodliwienia tymczasowo muszą być przechowywane w odpowiednich pomieszczeniach magazynu materiałów niebezpiecznych. Każdy gromadzony odpad jest przechowywany osobno i dostarczany w pojemnikach lub beczkach, zapewniających bezpieczeństwo. Tak zebrane lub dostarczone odpady zostają przekazane do poszczególnych pomieszczeń MON, a następnie transportowane są na zewnątrz w celu ich unieszkodliwienia lub odzysku przez specjalistyczne podmioty

Wyposażenie MON to m.in.: specjalne kontenery,  beczki i kontenery na odpady niebezpieczne, pojemniki na specyficzne odpady ciekłe, kontenery na lampy fluorescencyjne (świetlówki), kontenery na akumulatory ołowiowe z elektrolitem, pojemniki na baterie rtęciowe (Hg) i kadmowo-niklowe (Cd-Ni), pojemniki na zużyte oleje, smary i emulsje, rozpuszczalniki i chemiczne produkty laboratoryjne, a aerozole, przeterminowane i nieużyteczne lekarstwa, środki ochrony roślin wraz z opakowaniami, farby i lakiery wraz z ich opakowaniami oraz beczki na kwasy i zasady.

Poza tym dysponujemy szczelnymi i zabezpieczonymi kontenerami stalowymi z podwójnym dnem, służącymi do magazynowania odpadów niebezpiecznych z akcji ratownictwa chemicznego, klęsk żywiołowych lub ewentualnie odpadów o niewiadomym pochodzeniu i składzie, których zbieranie należy do zadań własnych gminy.

DZIAŁ RECYKLINGU I TECHNOLOGII ODZYSKU ODPADÓW

Od 2023 roku Spółka posiada instalację do przetwarzania odpadów z tworzyw sztucznych. Specjalizuje się w przetapianiu styropianu pochodzącego zarówno z opakowań urządzeń AGD RTV, jak i z przemysłu budowlanego z ociepleń.

Dzięki zastosowanym urządzeniom można zmniejszyć objętość odpadu w stosunku 1:90, czyli z worka o objętości 1 m3 powstają 2-3 kostki zagęszczonego tworzywa o wymiarach 30 cm x 30 cm x 5 cm, co stanowi objętość 0,01m3. Uzyskany polistyren jest przekazywany do recyklingu.

Zakład Komunalny Sp. z o. o. posiada również drugą linię do przetwarzania opadów z tworzyw sztucznych, której celem jest rozdrobnienie posortowanych odpadów trafiających na instalację, dzięki czemu odpady są już wstępnie przygotowane do procesu recyklingu. Przez zastosowanie ww. urządzeń granulacja skruszonego tworzywa jest kluczowym elementem służącym efektywnej logistyce postępowania z surowcem.

KWATERY SKŁADOWANIA ODPADÓW

Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne przy ul. Podmiejskiej 69 w Opolu składa się z dwóch kwater: kwatery nr 1 oraz kwatery nr 2 (podzielonej na trzy kwatery: 2a, 2b, 2c). Obecnie kwatera nr 1 jest na etapie procesu rekultywacji . W ramach rekultywacji wykonano szereg prac, np. ułożenie warstwy wyrównawczej materiału inertnego przykrywającego czaszę kwatery, wykonanie wałów oraz rowu opaskowego na zbieranie wód ze spływu powierzchniowego, wypełnienie materiałem inertnym przestrzeni powstałej między obwałowaniami, wykonanie odgazowania kwatery, ułożenie warstwy gruntu mineralnego na górnej warstwie odpadów oraz ułożenie dodatkowej warstwy rekultywacyjnej na wcześniej ułożonej warstwie gruntu mineralnego, z uwagi na osiadanie składowiska, ułożenie warstwy humusu oraz obsiew terenu mieszanką traw i roślin motylkowych. Kwatera nr 1 podlega monitoringowi w fazie poeksploatacyjnej, w zakresie pomiarów wymaganych prawem, tj. zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów.

Kwatera nr 2 jest aktualnie eksploatowaną kwaterą opolskiego składowiska odpadów. Powierzchnia czynna kwatery wynosi 12,84 ha, powierzchnia całkowita wynosi ok. 13,7 ha. Obwałowanie kwatery od strony wschodniej, południowej i zachodniej stanowi uformowana skarpa składowiska. Szerokość wału w koronie wynosi 6 m, a długość 82 m. Docelowe rzędne deponowania odpadów to 169 m n.p.m., o szacunkowej pojemności 2 096 tys. m3. Dodatkowy 1 m n.p.m. stanowić będzie warstwę rekultywacyjną. Na konstrukcję składowiska, wymieniając od jego dna składa się:

  • warstwa piasku o współczynniku filtracji k> 1 x 10-4 i miąższości od 0,40 do 0,90 m,
  • mata bentonitowa,
  • geomembrana PEHD o grubości 2 mm,
  • geowłóknina o gramaturze 500 g/m2,
  • warstwa piasku o współczynniku filtracji k> 1 x 10-4 i miąższości 0,50 m.

Odwodnienie kwatery składa się z dwóch układów drenarskich: drenażu dla odprowadzania odcieków, ułożonego nad uszczelnieniem kwatery oraz drenażu wód czystych poddennych dla odprowadzania wód spod uszczelnienia kwatery, tzw. drenażu podfoliowego.

Instalacjami i obiektami wspólnymi dla obu kwater składowiska odpadów są:

  • studnia zbiorcza (zbiornik z przepompownią) odcieków z kwater składowiska,
  • zbiornik ścieków, jako zbiornik otwarty, konstrukcji żelbetowej monolitycznej
    o pojemności użytkowej dla odcieków – 778 m3,
  • instalacje do przetłaczania odcieków, w tym rurociągi tłoczne, spustowe, grawitacyjne, przepompownie,
  • zbiornik retencyjny wód powierzchniowych i stacja pomp (wód drenażowych, podfoliowych),
  • stacja odzysku biogazu, zbierająca biogaz z dwóch kontenerów pośrednich zlokalizowanych na kwaterach nr 1 i nr 2.

Teren Centrum Zagospodarowania Odpadów, na którym znajduje się składowisko odpadów, ogrodzony jest siatką zamocowaną na słupkach stalowych. Wjazdy i przyjęcia odpadów odbywają się wyłącznie przez bramę zlokalizowaną przy budynku administracyjnym. Na pas zieleni izolacyjnej o szerokości ok. 20 m, składają się krzewy i drzewa posadzone w rzędach. Ponadto wzdłuż zachodniej i południowej granicy kwatery nr 2, na łącznej długości ok. 400 m, kwatera wyposażona jest w instalację bariery antyodorowej typu „mokra mgła” (kurtyna antyodorowa). 

Odpady, które są składowane na  kwaterze nr 2 to wybrane odpady z grup: 02, 04, 05, 07, 10, 12, 16, 17, 19 i 20. Są to m.in. surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa, odpady tworzyw sztucznych, szlamy z polerowana i szlifowania szkła, odpady spawalnicze, zużyte materiały szlifierskie, odpadowa papa, stabilizat (o kodzie 19 05 99), powstający w wyniku tlenowego rozkładu odpadów stałych, skratki, zawartość piaskowników, inne odpady z mechanicznej obróbki odpadów, odpady z czyszczenia ulic i parków oraz odpady ze studzienek kanalizacyjnych.

Odpady na kwaterze nr 2 są składowane w sposób selektywny i nieselektywny, zgodnie
z obowiązującymi w tym zakresie zapisami prawnymi. W związku z tym zostały wydzielone odpowiednie sektory deponowania odpadów. Sektory do składowania selektywnego jak i sektory do nieselektywnego składowania odpadów są oddzielone od siebie odpadami przeznaczonymi do odzysku w trakcie eksploatacji kwatery. Do odpadów przeznaczonych do odzysku w trakcie eksploatacji kwatery nr 2 należą głównie odpady materiałów i elementów budowlanych (np. gruz betonowy i ceglany, zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, materiałów ceramicznych), gleba i ziemia oraz kompost nieodpowiadający wymaganiom.

Technologia składowania odpadów wymaga ich zagęszczania (ugniatania) sprzętem specjalistycznym - kompaktorem - głównie w celu zmniejszenia ich objętości. Kompaktor jest sprzętem niezbędnym do prawidłowej eksploatacji niecki składowania odpadów, gdyż umożliwia zagospodarowywanie i optymalne wykorzystanie jej przestrzeni. Zagęszczanie jest najlepszym sposobem zmniejszania objętości odpadów poprzez likwidacje zbędnego miejsca między cząstkami śmieci. Przeciętna gęstość odpadów komunalnych wynosi 350 kg/m3 a po zagęszczeniu kompaktorem wynosi około 2 000 kg/m3.

STACJA ODZYSKU BIOGAZU

Odgazowanie kwatery nr 2, podobnie jak kwatery nr 1, odbywa się przez studnie odgazowujące, pionowe, prowadzone ku górze od dna kwater. Na kwaterze rekultywowanej nr 1 zainstalowanych jest 40 studni. Na kwaterze nr 2a zainstalowano 28 studni odgazowujących pionowych i 9 studni poziomych. Na kwaterze 2b i 2c zainstalowano 29 studni na kwaterze i 10 studni na skarpach. Kwatera nr 1 i nr 2a połączone są ze sobą zbiorczym kontenerem ujęcia odzysku biogazu.

Na kwaterze nr 1 oraz na kwaterze nr 2 zlokalizowane są 3 pośrednie kontenery zbierające biogaz z poszczególnych kwater, wyposażone w przepływomierze gazu odciąganego z poszczególnych studni i zawory regulacyjne. W kontenerach tych zainstalowane są również króćce, umożliwiające pomiar składu gazu odsysanego z każdej studni – w celu regulacji systemu czynnego odgazowania kwater. Ponadto instalacja odgazowania składowiska wyposażona jest w odwadniacze gazu, odsiarczalnię biogazu, filtry zanieczyszczeń stałych, urządzenia alarmowe. Biogaz z trzech pośrednich kontenerów połączeniowych przekazywany jest do odsiarczalni i dalej do kontenera ssawy i pochodni, w którym znajduje się instalacja odwadniania i odpylania biogazu oraz ssawo-dmuchawa służąca do transportu biogazu.

W skład stacji odzysku biogazu wchodzą:

  • 3 kontenery połączeniowe (pośrednie),
  • odsiarczalnia biogazu typu suchego,
  • kontener ssawy (zbiorczy),
  • pochodnia typu półzamkniętego,
  • sieci zewnętrzne,
  • sieć ciepłownicza,
  • jednostka kogeneracyjna,
  • stacja transformatorowa.

W procesie kogeneracji z biogazu wytwarzana jest energia elektryczna i ciepło. Wytworzona energia elektryczna jest w części zużywana na potrzeby własne Spółki, a jej nadwyżki są wprowadzane do zewnętrznej sieci energetycznej w celu dalszej odsprzedaży. Wytworzone ciepło natomiast jest przekazywane za pomocą wewnętrznej sieci ciepłowniczej na potrzeby ogrzewania obiektów Zakładu Komunalnego.

Pochodnia przeznaczona jest do spalania biogazu podczas regulacji składu gazu, rozruchu agregatu prądotwórczego oraz do spalania nadmiaru biogazu przy awaryjnym postoju agregatu.

STACJONARNE PUNKTY SELEKTYWNEGO ZBIERANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH (PSZOK)

Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) dostępne są wyłącznie dla mieszkańców miasta Opola, którzy regularnie uiszczają opłaty za  odbiór odpadów. Jednocześnie nie przyjmuje się odpadów komunalnych zmieszanych oraz odpadów pochodzących z prowadzonej działalności gospodarczej. Odpady można dostarczać  samodzielnie, wyłącznie w czysto wysegregowanych frakcjach, a następnie należy umieścić je w specjalnie dedykowanych pojemnikach.

W Opolu działają obecnie dwa Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych:

  • PSZOK ul. Przeskok 1
  • PSZOK ul. Kępska 5K

Przyjmowane są tu nieodpłatnie odpady takie, jak: odpady z papieru (czyste i suche), odzież i tekstylia domowe, tworzywa sztuczne, gruz, odpady gabarytowe powstające w gospodarstwach domowych, a niemieszczące się w standardowych pojemnikach, odpady z metali, odpady opakowań wielomateriałowych, odpady szklane opakowaniowe, odpady ulegające biodegradacji z pielęgnacji terenów zielonych, żużle i popioły z palenisk domowych, posegregowane komunalne odpady budowlane w ilości do 2 Mg/rok z danego adresu nieruchomości (gruz, materiały ceramiczne, drewno, szkło, tworzywa sztuczne, metale, materiały izolacyjne, gips, z wyjątkiem odpadów zawierających włókno azbestowe np. płyty eternitowe) oraz zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Na PSZOK można też dostarczyć odpady niebezpieczne takie, jak: farby, tusze, farby drukarskie, rozpuszczalniki, kwasy, alkalia, odczynniki fotograficzne, środki ochrony roślin (np. pestycydy), oleje i tłuszcze zawierające odpady niebezpieczne, kleje, lepiszcza i żywice zawierające substancje niebezpieczne lakiery, przeterminowane leki i chemikalia, termometry rtęciowe, świetlówki, baterie i akumulatory oraz zużyte opony z pojazdów osobowych ( max. 4 sztuki rocznie na osobę, za którą wnoszona jest opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi).

Na terenie PSZOK znajdują się również punkty wymiany przedmiotów używanych, w których można nadać „drugie życie” niepotrzebnym już przedmiotom.

Godziny otwarcia Punktów Selektywnego Zbierania  Odpadów Komunalnych:

  • od poniedziałku do piątku: od 9:00 do 18:00,
  • w każdą sobotę: od 9:00 do 15:00,

z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy, Wigilii Świąt Bożego Narodzenia, Wielkiej Soboty i 31 grudnia.

Mieszkańcom Opola udostępniona jest również usługa mobilnych Punktów Selektywnego Zbierania  Odpadów Komunalnych (mPSZOK). W soboty, w wyznaczonych miejscach miasta, udostępniony jest i obsługiwany przez pracowników Spółki kontener, przeznaczony do przyjmowania odpadów komunalnych selektywnie zebranych. Miejsce i godziny ustawienia kontenera przedstawione są w corocznym harmonogramie. Co istotne, w mobilnych PSZOK-ach nie przyjmuje się materiałów budowlanych, a maksymalny wymiar odpadów nie może przekraczać 75 cm.

Czytaj więcej o PSZOK